Βάρβαροι

ΒΑΡΒΑΡΟΙ: Ο Ελληνορωμαϊκός Πολιτισμός στο Χείλος της Καταστροφής.

Η επέκταση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σε τρεις ηπείρους (Ευρώπη, Ασία και Αφρική) επέφερε την πολιτική και σε μεγάλο βαθμό πολιτισμική ενοποίηση ενός αχανούς γεωγραφικά χώρου, το κέντρο του οποίου βρισκόταν στην Ιταλική χερσόνησο. Οι Ρωμαίοι, έχοντας διαδόσει τον πολιτισμό τους στους κατακτημένους λαούς, τους απένειμαν το 212 μ.Χ., την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη, σε μία προσπάθεια να διατηρηθεί η συνοχή της αυτοκρατορίας. Οι αντιλήψεις όμως των Ρωμαίων για τους λαούς, εκτός της επικράτειας, δεν μεταβλήθηκαν. Αυτοί εξακολουθούσαν να θεωρούνται και να αντιμετωπίζονται ως "βάρβαροι", ως λαοί που δεν ανήκαν στον ρωμαϊκό κόσμο, δεν είχαν αποδεχθεί τις αρχές του και ήταν πολιτισμικά κατώτεροι. Οι τεράστιες οχυρώσεις κατά μήκος των ρωμαϊκών συνόρων ήταν το σύμβολο του διαχωρισμού των δύο κόσμων. Για λόγους πολιτικούς και προπαγανδιστικούς, η Ρώμη δεν έπαψε ποτέ να επισύρει τον φόβο των βαρβάρων στους υπηκόους της αλλά και να διατηρεί ως τον 4ο αιώνα το σύνολο σχεδόν των στρατιωτικών της δυνάμεων, κατά μήκος των συνόρων της.

Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο, δεχόταν διαρκώς βαρβαρικές επιθέσεις στα εδάφη της, οι οποίες κατά κανόνα προέρχονταν από γερμανικά φύλα. Για όσο διάστημα η Ρώμη ήταν ισχυρή και επεκτεινόταν εδαφικά, ήταν σε θέση όχι μόνο να αναχαιτίζει τους εισβολείς αλλά και να κατακτά τα εδάφη τους. Σταδιακά όμως, η κατάσταση μεταβλήθηκε, καθώς η μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση του 3ου αιώνα μ.Χ. κατέστησε την αυτοκρατορία περισσότερο ευάλωτη. Ταυτόχρονα, οι επιθέσεις των βαρβαρικών φύλων έγιναν απειλητικότερες. Οι Ρωμαίοι άρχισαν να εγκαταλείπουν εδάφη και να συνάπτουν συνθήκες με τα βαρβαρικά φύλα προκειμένου να τα εντάξουν στην υπηρεσία τους. Και αυτές οι λύσεις όμως αποδείχθηκαν πρόσκαιρες. Οι καταστροφές από τις βαρβαρικές επιδρομές δεν ήταν εύκολο να αποκατασταθούν ενώ το ρωμαϊκό αμυντικό σύστημα δεν ήταν σε θέση να αναχαιτήσει ταυτόχρονα τις πολυμέτωπες επιθέσεις. Καθώς το αίσθημα ασφάλειας του παρελθόντος είχε χαθεί, ο πανικός έγινε μόνιμος σύντροφος των αμάχων. Η οικονομική εξαθλίωση του πληθυσμού ήταν επίσης ένας παράγοντας για την εξασθένιση της άμυνας απέναντι στις απανωτές εισβολές. Τον 4ο αιώνα, η εμφάνιση των Ούννων στην Ευρώπη επιδείνωσε την κατάσταση και έδωσε το έναυσμα για τις μεγάλες βαρβαρικές εισβολές που κατέλυσαν το δυτικό ρωμαϊκό κράτος έναν αιώνα αργότερα.
Οι Ούννοι και οι γερμανικοί λαοί, εκτός από την αξιόλογη στρατιωτική τους οργάνωση, το πολεμικό πνεύμα και την ορμή που διέθεταν, είχαν επικεφαλής σπουδαίους ηγέτες. Ο Αττίλας, ο Αλάριχος και ο Γιζέριχος κέρδισαν επάξια μία λαμπρή θέση στην Ιστορία και έγιναν σημείο αναφοράς για τους λαούς τους.
Η Ρώμη προσπάθησε συχνά να προσεταιριστεί τους βαρβάρους ή να συνάψει ειρήνη μαζί τους, καταβάλλοντος μεγάλα χρηματικά ποσά. Από την άλλη πλευρά, η ένταξη βαρβάρων μισθοφόρων στον ρωμαϊκό στρατό μετέβαλε ριζικά τη στρατιωτική φιλοσοφία των Ρωμαίων, οι οποίοι υιοθέτησαν νέα όπλα και τακτικές. Ο εκβαρβαρισμός όμως του ρωμαϊκού στρατού έμελλε να αποδειχθεί ένας καθοριστικός παράγοντας τόσο για την απώλεια εδαφών, όσο και για τις πολιτικές αναταραχές που υπέσκαψαν τα θεμέλια της αυτοκρατορίας και οδήγησαν στην πτώση της.

Οι επιθέσεις των Ούννων και των γερμανικών λαών (Οστρογότθοι, Βησιγότθοι, Βάνδαλοι κτλ.) έπληξαν τόσο το δυτικό όσο και το ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας. Το ανατολικό τμήμα κατάφερε τελικά να επιβιώσει και να συνεχίσει την ιστορική του πορεία ως Βυζαντινή αυτοκρατορία, το δυτικό όμως αποδείχθηκε λιγότερο ισχυρό. Τα γερμανικά φύλα κατέκλυσαν τον χώρο της δυτικής Ευρώπης και δημιούργησαν βασίλεια στα εδάφη της. Οι Φράγκοι, οι Βησιγότθοι, οι Βουργούνδιοι και άλλοι λαοί αντικατέστησαν τη ρωμαϊκή κυριαρχία με τη δική τους και ταυτόχρονα οδήγησαν σε εθνολογικές μεταβολές οι οποίες διαμόρφωσαν τον χάρτη της σύγχρονης Ευρώπης. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία περιορίστηκε στην Ιταλική χερσόνησο, δέσμια των βαρβάρων μισθοφόρων αλλά και ανώτατων αξιωματούχων γερμανικής καταγωγής

(Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Συγγραφέας: Γεώργιος Καρδαράς

Έκδοση: Περισκόπιο

Περιγραφή: Σελ. 90, μαλακό εξώφυλλο, σχήμα Α4. 

Κατάσταση: ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ.

Βάρος κατά την αποστολή: 450 gr.