Τα συμβάντα στη Χίο το 1822 από το χέρι του Βαχίτ Πασά

Πρόκειται για τα απομνημονεύματα του Τούρκου διοικητή της Χίου το 1822, Βαχίτ Πασά σχετικά με τα γεγονότα στο νησί που είχαν σαν αποτέλεσμα 50.000 νεκρούς και 40.000 αιχμαλώτους.

Το βιβλίο μεταφρασμένο από τα θωμανικά, το 1861, από τον Δ.Ε. Δανιήλογλου αποδίδεται στην παρούσα έκδοση στα Νεοελληνικά από το Νίκο Μίτση, και περιλαμβάνει εκτός από το κείμενο του Βαχίτ Πασά και τον εκτενή πρόλογο του μεταφραστή Δ.Ε.Δ. που αφιερώνει την εργασία του στον Χιώτη λόγιο Ιωάννη Ισιδωρίδη Σκυλίτση. Ο Τούρκος διοικητής μέσα από τη διήγηση του, χωρίς ο ίδιος να το επιδιώκει, μας φανερώνει όλη τη φρίκη των ημερών εκείνων και, ενώ μας πληροφορεί ότι σύμφωνα με ιερό εδάφιο «η εξολόθρευση ενός ανέντιμου Χριστιανού αποστάτη ισοδυναμεί με την πλήρη καταστροφή δέντρου ή χόρτου», φτάνει σε ένα σημείο να εξομολογείται ότι «η τιμωρία που έτυχε στους Χριστιανούς υπηκόους του νησιού, το αίμα το οποίο χύθηκε, τα δάκρυα που έτρεξαν, τα εμπορικά τους τα οποία καταστράφηκαν, ολόκληρες γειτονιές που μεταβλήθηκαν σε στάχτη, ήταν ποινές πολύ μεγάλου βαθμού ανάλογες με το μέγεθος του εγκλήματος της ανυπακοής τους».

Στο βιβλίο ο επεξηγηματικός πρόλογος του Νίκου Μίτση, μαζί με σχετικές εικόνες και με τον μεγάλο αριθμό σημειώσεων που συνοδεύουν το κείμενο, εμπλουτίζουν τις γνώσεις ιστορικά και επεξηγούν συμβάντα, χωρίς όμως να κρίνουν ή να υποβάλλουν σκέψεις και συναισθήματα.

Αυτά, ο «μεταφραστής» της μετάφρασης του Δ.Ε.Δ. τα αφήνει για τον αναγνώστη με την πεποίθηση ότι ένα τέτοιο κείμενο γραμμένο από τον ηθικό αυτουργό των γεγονότων εκείνων, δεν μπορεί παρά να ερμηνευτεί σωστά από τους μεταγενέστερους εκείνης της εποχής.

Και ακριβώς σ’ αυτούς τους μεταγενέστερους απευθύνεται το βιβλίο μεταφερμένο στη σημερινή γλώσσα τους, ώστε να μπορεί να γίνει κτήμα τους και να μπορεί να κατανοηθεί, μιας και η γνώση της ιστορίας και των ιστορικών πηγών της, είναι δικαίωμα όλων.